نرخ وکیل حقوقی را در این مقاله از اریکه دادبان بررسی میکنیم. در مقاله قبلی شرایط تحصیل در رشته حقوق را بررسی کردیم که پیشنهاد میکنیم حتما مطالعه بفرمایید 🙂
نرخ وکلای حقوقی با توجه به نوع پرونده ای که انجام می دهد متفاوت است. ماده های قانونی و آیین نامه حق الوکاله در این مورد تعیین تکلیف کرده اند.
آنچه در این مطلب خواهید آموخت
نرخ وکیل حقوقی بر اساس آیین نامه
حق الوکاله در واقع مبلغی است که موکل در ازای انجام کار وکالت به وکیل پرداخت می کند.
در واقع باید گفت نرخ وکیل حقوقی، حق الوکاله پرونده کیفری، تسخیری یا معاضدتی و سایر وکلا با توجه به پرونده هایی که انجام می دهند، متفاوت است.
در سال ۱۳۹۸ از سوی رئیس قوه قضاییه آیین نامه حق الوکاله تنظیم و به تصویب رسید.
در این آیین نامه حتی به حق مشاوره و هزینه سفر وکلای دادگستری نیز اشاره شده است.
در حالت کلی توافق بین وکیل و موکل در مورد حق الوکاله شرط است اما اگر در این مورد قراردادی میان طرفین عقد وکالت منعقد نشود در ماده دو آیین نامه حق الوکاله به این موضوع پرداخته است.
در ماده دو در مورد نرخ وکیل حقوقی و حق الوکاله تصریح می کند که: «قرارداد حق الوکاله بین وکیل و موکل معتبر است. در صورتی که قراردادی در خصوص حق الوکاله در میان نباشد، تعیین حق الوکاله در مورد وکیل و موکل، محکوم علیه، مالیات و سهم کانون وکلا و صندوق بر اساس این تعرفه خواهد بود.
چنانچه میزان حق الوکاله در قرارداد، کمتر از تعرفه موضوع این آیین نامه باشد، در مورد محکوم علیه مبلغ کمتر ملاک خواهد بود.»
از طرفی در ماده ۶۷۶ قانون مدنی در مورد نرخ وکیل حقوقی و یا حق الوکاله در صورت عدم قرارداد بین وکیل و موکل توضیح می دهد که: «حق الوکاله تابع قرارداد بین طرفین خواهد بود و اگر نسبت به حق الوکاله یا مقدار آن قرارداد نباشد تابع عرف و عادت است اگر عادت مسلمی نباشد وکیل مستحق اجرت المثل است.»
البته در آیین نامه حق الوکاله و قانون مدنی اشاره شده است که وکیل موظف است مبلغ حق الوکاله را در قرارداد قید نماید.
در صورت بروز اختلاف می توان به این دو ماده قانونی مراجعه کرد.
توافق بر روی حق الوکاله
با توجه به نوع دعاوی که در دادگاه ها مطرح می شود، حق الوکاله ها متفاوت است.
فراموش نکنید که نرخ وکیل حقوقی مسلما با یک وکیل کیفری تفاوت هایی خواهد داشت.
در دعاوی مالی، حسبی، غیر مالی، قرار های صادره و امور کیفی حق الزحمه وکیل متفاوت خواهد بود.
تعرفه ها در دعاوی مختلف، متناسب با جدول محاسبه حق الوکاله وکیل متفاوت خواهد بود.
اشاره کردیم میزان و زمان پرداخت حق الوکاله یک امر اختیاری است.
اما طبق قانون، وکیل باید این مورد را در قرارداد خود با موکل قید نماید.
در عرف به این صورت است که ۵۰ درصد از حق الوکاله در ابتدای کار و ۵۰ درصد از آن در پایان وکالت باید پرداخت شود.
فراموش نکنید که این مورد نیز بر اساس توافق طرفین است و برخی وکلا، حق الزحمه خود را به صورت کامل در ابتدا و انتها دریافت می کنند.
از طرفی ممکن است برخی از وکلا به موکلین خود بابت پرداخت حق الوکاله مهلت بیشتری بدهند. این موضوع کاملا توافقی است.
نرخ حق الوکاله دعاوی مالی
البته در مورد حق الوکاله باید اشاره کرد که دعای مختفل شرایط متفاوتی دارند.
برای مثال در دعاوی مالی اگر بخواهیم مطابق با تعرفه سال ۱۴۰۱ محاسبه حق الزحمه را انجام دهیم، شرایط به صورت زیر می باشد.
پیش از آن در مورد دعاوی مالی باید گفت در واقع دعوی است که موضوع آن مالی است.
البته موضوع آن می تواند برای صاحب دعوی منفعت مالی داشته باشد.
دعاوی مانند انتقال املاک مسکونی یا تجاری می توانند دعوای مالی محسوب شوند.
در نظر داشته باشید که اگر در مورد دعاوی مالی در دادگاه بدوی تعیین تکلیف صورت بگیرد، حق الوکاله وکیل به میزان ۱۰ درصد از بهای خواسته است.
بهای خواسته در واقع همان مال یا منفعتی است که دعوی در مورد آن مطرح شده است.
در مورد حق الوکاله وکلا در مورد دعاوی مالی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر بهای خواسته تا مبلغ ۵۰ میلیون تومان باشد، نرخ تعرفه هشت درصد بهای خواسته است.
- اگر بهای خواسته نسبت به مازاد بر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تا ۲۰۰ میلیون تومان باشد، نرخ تعرفه هفت درصد بهای خواسته است.
- اگر بهای خواسته نسبت به مازاد بر مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان تا ۱ میلیارد تومان باشد، نرخ تعرفه پنج درصد بهای خواسته است.
- اگر بهای خواسته نسبت به مازاد بر مبلغ ۱ میلیارد تومان تا ۳۰ میلیارد تومان باشد، نرخ تعرفه چهار درصد بهای خواسته است.
- اگر مبلغ بهای خواسته از سه میلیارد تومان به بالا باشد، نرخ تعرفه سه درصد بهای خواسته است.
برای دعاوی مالی، جدول محاسبه حق الوکاله وکیل به صورت فوق‌الذکر می باشد.
در پرونده های مالی تعرفه های تعیین شده به این صورت است که شصت درصد نرخ تعرفه به مرحله نخستین وکالت تعلق دارد و ۴۰ درصد باقی مانده از آن برای مرحله تجدید نظر محاسبه می گردد.
نرخ دعاوی خانوادگی و امور حسبی
اما در مورد امور حسبی و یا دعاوی خانوادگی میزان حق الوکاله با موضوعات دعاوی مالی تفاوت دارد.
در مورد امور حسبی که شامل مواردی مانند ماترک میت، قیمومیت، احوال شخصیه و … است، تعرفه ها به صورت دیگر محاسبه می شود.
البته تعرفه امور حسبی یا دعاوی های خانوادگی و همچنین دعاوی غیرمالی به صورت دیگری محاسبه می شود.
در مورد دعاوی خانوادگی می توان به دعاوی طلاق، اجرت المثل و مهریه، نفقه و … اشاره کرد.
در این موارد که از جمله موضوعات غیر مالی یک دعوی محسوب می شوند حق الوکاله به صورت زیر محاسبه می شود:
- اگرموضوع دعوی خانوادگی باشد و یا موضوعاتی مانند دعاوی مالی ناشی از زوجیت و یا امور حسبی موضوع پرونده باشد، نرخ تعرفه به میزان حداقل ۵۰۰ هزار تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.
- اگر موضوع دعوی خواسته مالی نباشد با تعیین بهای خواسته به وسیله قانون ضروری نباشد، نرخ تعرفه حداقل به میزان ۴۰۰ هزار تومان تا حداکثر مبلغ ۳۰ میلیون تومان خواهد بود.
در مورد دعاوی خانوادگی، امور حسبی و همچنین دعاوی غیرمالی حق الوکاله وکیل به این صورت است که ۶۰ درصد آن در مرحله اول به وکیل تعلق خواهد گرفت.
۴۰ درصد باقی مانده همچون دعاوی مالی در این دعاوی متعلق به مرحله تجدید نظر است.
نرخ دعاوی کیفری
از دیگر دعاوی که ممکن است وکلای دادگستری امروزه به صورت گسترده ای شاهد آن باشند، پرونده های کیفری است.
حق الوکاله در پرونده های کیفری با دعاوی مطرح شده در پاراگراف های قبلی تفاوت هایی دارند و به صورت جزئی تر مورد بررسی قرار گرفته است.
در مورد موضوع پرونده هایی که دادگاه های کیفری یک، نظامی یک و دادگاه انقلاب صلاحیت رسیدگی به آن را دارند، حق الوکاله به صورت زیر تعیین می شود:
- اگر موضوع پرونده جرایمی باشد که مستوجب مجازات های سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد یا تعزیری درجه یک باشد، نرخ تعرفه حق الوکاله حداقل ۵ میلیون تومان و حداکثر ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
- اگر موضوع پرونده کیفری جرایمی باشد که مستوجب مجازات های تعزیری درجه دو و سه باشد، نرخ تعرفه حق الوکاله حداقل ۳ میلیون تومان و حداکثر به میزان ۱۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
- اگر موضوع پرونده ها جرایمی غیر از جرایم فوق‌الذکر باشد، نرخ تعرفه حق الوکاله حداقل ۱ میلیون تومان و حداکثر به میزان ۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
اما علاوه بر این جرایم که ذکر شد، برخی از جرایم دیگر وجود دارند که دادگاه های کیفری دو، نظامی دو و اطفال و نوجوان صلاحیت رسیدگی به آن ها را دارند. حق الوکاله پرونده های این دادگاه ها به صورت زیر محاسبه می شود:
- اگر موضوع پرونده جرایمی باشد که مستوجب مجازات های تعزیر درجه ۴ و ۵، حدود و دیات باشد، نرخ تعرفه حق الوکاله وکیل به میزان حداقل ۱ میلیون تومان و حداکثر ۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
- اگر موضوع پرونده جرایمی باشد که مستوجب مجازات های تعزیری درجه ۶ باشد، نرخ تعرفه حق الوکاله وکیل حداقل به میزان ۵۰۰ هزار تومان و حداکثر به میزان ۳۰ میلیون تومان خواهد بود.
- اگر موضوع پرونده در دسته بندی های فوق قرار الذکر قرار نگیرد در این صورت نرخ تعرفه حق الوکاله وکیل حداقل ۲۰۰ هزار تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.
حق الوکاله پرونده های کیفری
در پرونده های کیفری، نرخ حق الوکاله وکیل برای فرجام خواهی، اعاده دادرسی و فرآیند تحقیق در دادگاه های بدوی و تجدید نظر متفاوت خواهد بود. این نرخ ها به صورت زیر محاسبه می شوند:
- اگر موضوع پرونده فرجام خواهی کیفری، تقاضای اعمال ماده ۴۷۷ آیین دادرسی کیفری و یا تقاضای اعاده دادرسی باشد، نرخ تعرفه حق الوکاله وکیل به میزان حداقل ۲۰۰ هزار تومان و حداکثر ۲۰ میلیون تومان خواهد بود.
- ماده ۴۷۷ آیین دادرسی کیفری بیان می کند که: «در صورتی که رئیس قوه قضائیه رای قطعی صادره از هریک از مراجع قضائی را خلاف شرع بین تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال می کند تا در شعبی خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این امر تخصیص می یابد رسیدگی و رای قطعی صادر نماید. شعب خاص مذکور مبنیاً بر خلاف شرع بین اعلام شده، رای قطعی قبلی را نقض و رسیدگی مجدد اعم از شکلی و ماهوی به عمل می آورند و رای مقتضی صادر می نمایند.»
- دعاوی که صرفا وکلای مشمول ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری می توانند وکالت آن ها را قبول کنند، نرخ تعرفه آن ها حداقل به میزان ۵ میلیون ریال و حداکثر به میزان ۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
- ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری تصریح می کند که: «با شروع تحت نظر قرار گرفتن، متهم می تواند تقاضای حضور وکیل نماید. وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات، با شخص تحت نظر ملاقات نماید و وکیل می تواند در پایان ملاقات با متهم که نباید بیش از یک ساعت باشد ملاحظات کتبی خود را برای درج در پرونده ارائه دهد.
تبصره- در جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی و همچنین جرائم سازمان یافته که مجازات آن ها مشمول ماده ۳۰۲ این قانون است، در مرحله تحقیقات مقدماتی طرفین دعوی، وکیل یا وکلای خود را از بین وکلای رسمی دادگستری که مورد تأیید رئیس قوه قضائیه باشد، انتخاب می نمایند. اسامی وکلای مزبور توسط رئیس قوه قضائیه اعلام می گردد.»
فرآیند تحقیق در پرونده های کیفری
همانطور که اشاره شد فرآیند تحقیق در روند پروند های کیفری نیز به عنوان یک موضوع جداگانه در پرونده در نظر گرفته می شوند.
به همین منظور میزان نرخ حق الوکاله در انواع دادسرا ها و دادگاه ها متفاوت است. فرآیند تحقیق در پرونده های کیفری به صورت زیر محاسبه می شود:
- اگر موضوع پرونده کیفری فرآیند تحقیق در دادسرا اعم از دادسرای عمومی و انقلاب، نظامی و سایر دادسرا ها باشد، نرخ حق‌الزحمه وکیل پنجاه درصد کل حق الوکاله است.
- اگر موضوع پرونده کیفری فرآیند تحقیق در دادگاه بدوی باشد، نرخ حق‌الزحمه وکیل به میزان سی درصد از کل حق الوکاله خواهد بود.
- اگر موضوع پرونده کیفری فرآیند تحقیق در دادگاه تجدیدنظر باشد، نرخ حق‌الزحمه وکیل به میزان بیست درصد از کل حق الوکاله خواهد بود.
نرخ وکیل حقوقی در سایر مراحل پرونده ها
نکته مهمی که در مورد نرخ وکیل حقوقی وجود دارد این است که اگر در رسیدگی های قضایی، نیاز نباشد برای پرونده به دادسرا مراجعه شود، حق الوکاله برای این مرحله محاسبه می شود اما به همان مرحله بدوی افزوده خواهد شد.
اگر روند پرونده به صورتی باشد که در مرحله بدوی رسیدگی به صورت قطعی انجام شود، حق الوکاله که برای مرحله تجدید نظر، در نظر گرفته خواهد شد، در همان مرحله بدوی پرداخت می شود.
نکته دیگری که در مورد پرونده های قضایی وجود دارد این است که اگر فرجام خواهی یا اعاده دادرسی و حتی نقض رای سابق و بازگشت پرونده به مرجع سابق، وکالت وکیل نیز برای این مراحل لازم است.
در این مراحل نیز حق الوکاله محاسبه و به مراحل قبلی اضافه می شود.
اگر یک پرونده دارای چندین جرم یا اتهام باشد، اولویت با جرم اشد است.
به این معنی که تعرفه برای جرم اشد محاسبه و پرداخت می شود.
برای هر جرم به میزان ۲۰ درصد به میزان نرخ وکیل حقوقی یا همان حق الوکاله افزوده خواهد شد.
سلب مسئولیت مطالب حقوقی
مقالات مربوط به بخش حقوقی، برای آموزش و افزایش اطلاعات کاربران فارسی‌زبان گردآوری شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع‌رسانی دارند. ادامه مطالعه
- حق الوکاله
- زمان پرداخت حق الوکاله
- حق الوکاله پرونده کیفری
- عدم پرداخت حق الوکاله وکیل
- جدول محاسبه حق الوکاله وکیل